ADVANCESEARCH
เจาะกลยุทธ์การตลาด ‘บุหรี่ไฟฟ้า’ ทำไมถึงมาเป็นไอเท็มสุดคูลของวัยรุ่นเทสดี(?)
"สูบบุหรี่ไฟฟ้าสิ กลิ่นหอม ไม่อันตรายเหมือนบุหรี่มวน ไม่เสพติดด้วย" แน่หรือ? สสส. เชื่อว่าคนไทยในปัจจุบันไม่มีใครไม่รู้จักบุหรี่ไฟฟ้า หรือที่เรียกกันว่า ‘vape’ ซึ่งกลายเป็นไอเท็มที่ได้รับความนิยมในกลุ่มวัยรุ่นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา วัฒนธรรมการสูบบุหรี่ไฟฟ้าไม่ได้เป็นเพียงแค่ทางเลือกในการสูบเท่านั้น แต่ยังกลายเป็นสัญลักษณ์ของสไตล์และการแสดงออกถึงความมี ‘เทส’ ที่เดบิวต์มากับคอนเซ็ปต์ 'สูบเท่าไหร่ก็ไม่ติด' 'สูบเพื่อเลิกจากการสูบบุหรี่มวน' หรือแม้กระทั่ง 'สูบแล้วดูดี' เนื่องจากรูปลักษณ์ภายนอกที่ถูกออกแบบมาให้ดูไฮเทค ทันสมัย ดึงดูดสายตา การมีสีสันและลวดลายที่หลากหลาย ตลอดจนการพัฒนาอุปกรณ์ที่มีขนาดเล็กและพกพาสะดวก แต่เจ้าเครื่องผลิตควันนี้จะไม่ส่งผลเสียต่อร่างกายเหมือนบุหรี่ปกติ และช่วยให้เลิกสูบบุหรี่ได้จริงอย่างที่โฆษณาหรือ?
บุหรี่ไฟฟ้า ไม่มีน้ำมันดิบ แต่ยังติดนิโคติน?
การสร้างภาพลักษณ์ให้ผลิตภัณฑ์มีความเป็นเอกลักษณ์ โดยเน้นไปที่ความหลากหลายของรสชาติ และความรู้สึกที่แตกต่างจากการสูบบุหรี่แบบเดิม เช่น การให้ความรู้สึกสดชื่น หอมหวาน หรือแม้กระทั่งการสร้างสรรค์รสชาติใหม่ที่ยังไม่มีในตลาด ทำให้ผู้ใช้รู้สึกว่าการสูบบุหรี่ไฟฟ้าเป็นประสบการณ์ที่น่าสนใจและแตกต่าง และเมื่อพ่วงมาด้วยคำว่า ‘บุหรี่ไฟฟ้าไม่มีน้ำมันดิบ’ ยิ่งทำให้ความรู้สึกสดชื่นเมื่อได้สูบเพิ่มมากขึ้น เพียงเพราะผู้สูบคิดว่าอันตรายของการสูดควันบุหรี่ได้หายไปพร้อมกับน้ำมันดิบแล้ว แต่แท้จริงนั้น แม้จะไม่มีน้ำมันดิบ 'นิโคติน' ซึ่งเป็นสารสำคัญที่ก่อให้เกิดการเสพติดก็ยังคงเป็นส่วนประกอบหลักในบุหรี่ไฟฟ้า ที่ถึงไม่ได้สูบทุกวัน ก็ยังสามารถเสพติดได้โดยไม่รู้ตัว และในแง่ของความอันตราย การตัดส่วนประกอบอย่างน้ำมันดิบออกไป เป็นแค่การลดสารอันตราย 1 สาร จากสารประกอบทั้งหมดเท่านั้น!
บุหรี่ไฟฟ้า สูบแล้วดี ลดการใช้บุหรี่จริง?
จากข้อมูลของดร. Robert H. Shmerling บรรณาธิการอาวุโสและสมาชิกคณะกรรมการที่ปรึกษากองบรรณาธิการ Harvard Health Publishing ระบุว่า ในขณะนี้ยังไม่มีผลงานวิจัยที่แข็งแรงพอที่จะสนับสนุนความคิดดังกล่าวได้ อีกทั้งรายงานหลายฉบับยังพูดตรงกันว่าการใช้บุหรี่ไฟฟ้าไม่ใช่คำตอบที่สมบูรณ์แบบในการเลิกบุหรี่ เนื่องจากผู้ใช้บางคนยังคงสูบบุหรี่จริงควบคู่ไปกับการใช้บุหรี่ไฟฟ้า
นอกจากนี้ แม้จะลดการใช้บุหรี่มวน แต่เมื่อต้องมาติดบุหรี่ไฟฟ้าแทน ก็ยังทำให้ผู้สูบต้องเผชิญกับความเสี่ยงด้านสุขภาพที่ยังไม่ทราบชัดเจนในระยะยาว เช่น ปัญหาทางระบบทางเดินหายใจและผลกระทบจากสารเคมีในน้ำยาบุหรี่ไฟฟ้า แต่สิ่งที่น่าเป็นห่วงที่สุดคือ วันรุ่น-วัยเด็กหลายคนต้องกลายมาเป็นนักสูบเพราะบุหรี่ไฟฟ้า ทั้งที่ไม่มีประวัติสูบบุหรี่มวนมาก่อน และความเชื่อนี้กลายเป็นภาพจำสำคัญที่ส่งผลด้านบวกแก่การทำการตลาดบุหรี่ไฟฟ้าอย่างมาก
บุหรี่ไฟฟ้า ไม่มีอันตราย สูบได้ทุกช่วงวัย?
(ขอบคุณรูปภาพจาก Bangkok Post)
บุหรี่ไฟฟ้ามักถูกมองว่าเป็น ‘ทางเลือกที่ปลอดภัยกว่า’ สำหรับวัยรุ่นและเยาวชน แต่การเริ่มใช้บุหรี่ไฟฟ้าในวัยรุ่นอาจนำไปสู่การเสพติดนิโคติน เพราะบุหรี่ไฟฟ้ามีส่วนผสมของสสารอันตรายไม่ต่างจากบุหรี่มวน และก่อความเสี่ยงต่อระบบปอดและหัวใจได้ไม่ต่างกัน นอกจากนี้นิโคตินยังส่งผลเสียต่อการพัฒนาสมองในหมู่เยาวชน ซึ่งเป็นทาร์เก็ตหลักทางการตลาด และยังเป็นอันตรายมากกว่าสำหรับเด็ก ซึ่งเป็นกลุ่มเป้าหมายทางการตลาดต่อไป เนื่องจากร่างกายที่ยังไม่เติบโตเต็มที่ โดยจากสถิติพบว่า เด็กและเยาวชนไทยหันหน้าเข้าหาบุหรี่ไฟฟ้าเพิ่มขึ้นทุกปี ทั้งจากความเข้าใจผิดเกี่ยวกับความอันตราย และความรู้สึกว่าเมื่อสูบแล้วดูเท่ ดูแพง อีกทั้งยังมีการศึกษาที่ชี้ว่าเยาวชนที่เริ่มใช้บุหรี่ไฟฟ้ามีโอกาสสูงที่จะเปลี่ยนไปสูบบุหรี่ธรรมดา เพิ่มพูนความอันตรายต่อร่างกายขึ้นไปอีกเท่า
กลยุทธ์การตลาดของบุหรี่ไฟฟ้าไม่เพียงแต่เน้นไปที่การโปรโมตผลิตภัณฑ์เท่านั้น แต่ยังเน้นการสร้างความรู้สึกและประสบการณ์ที่พิเศษให้กับผู้ใช้ โดยการผสมผสานเทคโนโลยี การออกแบบ และการสื่อสารที่ทันสมัย สร้าง ‘ภาพลักษณ์ในเชิงบวก’ ได้อย่างท่วมท้น ทำให้บุหรี่ไฟฟ้ากลายเป็นไอเท็มสุดคูลที่ได้รับความนิยมในกลุ่มวัยรุ่นและวัยหนุ่มสาวในปัจจุบัน แต่เมื่อมองทะลุเปลือกภายนอกเข้าไปยังสารประกอบที่แท้จริงของบุหรี่ไฟฟ้าแล้วนั้น เราก็จะพบว่า แม้ข้างนอกจะ ‘สดใส’ แต่ข้างในก็ยังคงเต็มไปด้วย ‘สสาร’ ที่ยังไม่อาจมีข้อพิสูจน์ถึงการช่วยลดการสูบบุหรี่แบบดั้งเดิมได้ อีกทั้งในผู้ที่ไม่สูบอยู่แล้ว ไม่ควรเริ่มต้นการเป็นสิงห์อมควันเพราะบุหรี่ไฟฟ้าเด็ดขาด เนื่องจากความเสี่ยงทางสุขภาพจากสารเคมีที่อาจไม่ได้ยิ่งหย่อนไปกว่ากัน
อ้างอิง
บุหรี่ไฟฟ้าตกเหยื่อ ’เด็ก’ เกตเวย์ เสพติดอันตราย - © ศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อการควบคุมยาสูบ (trc.or.th)
เตือนพ่อแม่ "บุหรี่ไฟฟ้า" แปลงร่างเป็น "Toy Pod" รุกทำตลาด "เด็ก" พบลักลอบขายออนไลน์อื้อ - © ศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อการควบคุมยาสูบ (trc.or.th)
คนไทย สูบ "บุหรี่ไฟฟ้า" เกือบ 8 หมื่นคน พบกลุ่มเด็กเยาวชนเพิ่มขึ้น | Thai PBS News ข่าวไทยพีบีเอส
Vaping: What You Need to Know (for Teens) | Nemours KidsHealth
https://thethaiger.com/news/national/e-cigarette-manufacturers-target-students-with-new-toy-pod-trend
